ارتودنسی پلاستیکی یا Clear Aligners که به آن درمان واضح و روشن نیز گفته می شود، دستگاه های ارتودنسی ای هستند که فرم پلاستیکی و شفافی از بریس های دندانی را برای تنظیم دندان به کار می برند. تراز كننده هاي پلاستیکی دستخوش تغييرات شده اند و ارزيابي اثر بخش را دشوار كرده اند. یک بررسی سیستماتیک در سال 2014 نشان داد که این بریس ها از کیفیت کافی برای اثربخشی برخوردار نیستند.
تجربه نشان می دهد که آن ها برای شلوغی متوسط دندان های جلویی موثر هستند، اما برای مشکلات پیچیده تر دندانی، نسبت به بریس های معمولی کارایی کمتری دارند و اصلا برای کودکان توصیه نمی شوند. به طور خاص آن ها برای “شلوغی خفیف تا متوسط (1-6 میلی متر) و فاصله خفیف تا متوسط (1-6 میلی متر)” و در مواردی که استخوان فک نیاز به اصلاح ندارد استفاده می شوند. همچنین برای بیمارانی که ارتودنسی ثابت انجام داده اند، به عنوان نگهدارنده استفاده می شوند.
از آنجا که ارتودنسی پلاستیکی در لابراتوار ساخته می شود، بنابراین نیاز نیست که بیمار خیلی در مطب حضور داشته باشد.
ارتودنسی پلاستیکی بوسیله یک متخصص ارتودنسی یا دندانپزشک تجویز می شود و اولین کاری که انجام می شود این است که از دندان های بیمار قالب تهیه می شود. سپس از این روی این قالب ها ارتودنسی های پلاستیکی تهیه می شود. معمولا هر چند هفته یک بار، یک ارتودنسی پلاستیکی جدید برای فرد ساخته می شود. توصیه می شود برای دستیابی به نتیجه بهتر، تا جای ممکن در طول روز از این بریس های پلاستیکی استفاده شود.
این ارتودنسی ها دندان ها را به آرامی به موقعیتی که بین ارتودنتیست یا دندانپزشک و بیمار توافق شده منتقل می کنند. میانگین زمان درمان 5/13 ماه است.
همانطور که پیش تر گفته شد، یک بررسی سیستماتیک در سال 2014 نشان داد که این صفحات پلاستیکی اثربخشی کافی برای اصلاح مشکلات پیچیده دندانی را ندارند و برای مثال اگر دندان های فرد خیلی جلو یا خیلی عقب باشند، این ارتودنسی های پلاستیکی نمی توانند به اندازه کافی و به اندازه ارتودنسی ثابت و سنتی موثر واقع شوند.
درست است که ارتودنسی پلاستیکی، به اندازه ارتودنسی ثابت خیلی روی دندان های فرد جلب توجه نمی کند و از این جهت ممکن است با استقبال زیادی از سوی افراد مواجه شود؛ اما کارایی آنها به مراتب پایین تر از ارتودنسی های مرئی بوده و تنها برای اصلاح مشکلات جزئی دندان ها و نیز به عنوان مکمل ارتودنسی ثابت استفاده می شود تا پس از برداشتن بریس ها در ارتودنسی ثابت، به عنوان نگهدارنده، مانع از بازگشت دندان ها به حالت قبلی گردد.
معمولا برای تولید ارتودنسی شفاف مراحل زیر انجام می شود:
درمان، با عکسبرداری به وسیله اشعه ایکس و برای اهداف تشخیصی آغاز می شود. این روش در سال های اخیر با پیشرفت تکنولوژی اسکن دیجیتال، محبوبیت زیادی پیدا کرده است. متخصص ارتودنسی یک ارزیابی کتبی را انجام می دهد که شامل برنامه تشخیص و درمان است. سپس به منظور ایجاد نمایش دیجیتالی سه بعد، از دندان ها اسکن تهیه می شود. سپس موقعیت فعلی دندان ها و نیز موقعیت دلخواه دندان ها نشان داده می شود. در هر مکان از شش تا چهل و هشت تراز کننده ممکن است لازم باشد. هر تراز کننده دندان، 25/0 تا 33/0 میلی متر دندان را حرکت می دهد.
نمایش گرافیکی رایانه ای، تصاویری از حرکات دندان که قرار است انجام شود، قبل از تولید تراز کننده ها، برای تأیید یا اصلاح در اختیار پزشک و بیمار قرار می دهد.
تراز کننده ها، با استفاده از نرم افزار CAD-CAM با کمک رایانه ساخته می شوند و با استفاده از تکنیک نمونه سازی سریع موسوم به استریو لیتوگرافی تولید می شوند. قالب های ردیف کننده با استفاده از یک رزین مایع حساس به عکس به صورت لایه ای ساخته می شوند که در صورت قرار گرفتن در معرض لیزر، به یک پلاستیک سخت تبدیل می شوند. تراز کننده ها از یک ماده ترموپلاستیک الاستیک ساخته شده اند که به دندان ها فشار می آورد تا به موقعیت جدید حرکت کنند.
در بیمارانی که نیاز به چرخش یا کشیدن دندان دارند، ممکن است یک پیوند کامپوزیت کوچک و به رنگ دندان روی بعضی از دندان ها بچسبانند. پلاستیک فرم نصب شده در ردیف های شفاف به سختی فلز مورد استفاده در بریس های سنتی نیست.
متناوباً، برای ایجاد تسهیل حرکت با تغییر شکل دندان، می توان از پیوست استفاده کرد. البته پیوست ها باعث می شوند که از زیبایی ارتودنسی پلاستیکی کاسته شود.
هر تراز کننده قرار است 22 ساعت در روز به مدت یک تا دو هفته استفاده شود. اگرچه زمان درمان بر اساس پیچیدگی حرکات برنامه ریزی شده دندان متفاوت است؛ اما روند درمان به طور متوسط 13.5 ماه طول می کشد.
تراز کننده برای مسواک زدان، نخ دندان کشیدن و غذا خوردن برداشته می شود. از آن جا که تراز کننده های شفاف از پلاستیک ساخته شده اند، می توانند توسط مایعات گرم جمع تر شوند؛ بنابراین باید تا جای ممکن از خوردن مایعات گرم و غذاهای خیلی گرم، زمانی که ارتودنسی پلاستیکی در دهانتان است خودداری نمایید تا شکل صفحات حفظ شده و از رنگی شدن آن ها جلوگیری شود.
هنگامی که سیستم Invisalign برای اولین بار توسعه یافت، بسیاری از مراحل ساخت تراز کننده با دست انجام می شد و تکنسین های کامپیوتر مجبور بودند هر دندان را در مدل رایانه ای به طور جداگانه اصلاح کنند.