ارتودنسی فک بالا و عوامل ایجاد کننده ناهنجاری های فک
ناهنجاری های دندانی باعث ایجاد ناهماهنگی در فک بالا و فک پایین با عواقبی در زیبایی صورت و عملکرد جویدن می شود. یکی از ناهنجاری‌های اصلی افراد، جلو بودن فک بالای آنهاست. در این شرایط دندانپزشک متخصص تجویز می‌کند که باید فقط ارتودنسی فک بالا انجام شود و فک پایین نیازی به ارتودنسی ندارد.
ناهنجاری فک بالا
به طور کلی ارتودنسی در جهت رفع مشکل ناهنجاری فکی و دندانی انجام می‌گیرد و در شرایطی که ناهنجاری شدید است، بخصوص در فک بالا، از ارتودنسی ای استفاده می شود که طی آن فقط بالا درمان می گردد. به صورت استاندارد دندان فک پایین و بالا باید روی هم قرار گیرند و اگر فک بالایی جلوتر باشد، این بدان معناست که ناهنجاری وجود دارد.
عواملی که منجر به ارتودنسی فک بالا می شوند؟
یکی از اصلی‌ترین عوامل، مسائل ژنتیکی و مادرزادی بوده که از همان ابتدا، فک افراد به طرف جلو برآمدگی دارد.
البته عوامل محیطی و طبیعی چون پوسیدگی دندان شیری، از دست دادن زود دندان شیری، عادات نامناسب مانند مکیدن انگشت و برخی از این عوامل موجب جلو آمدن فک بالا شده و در بزرگسالی نیاز به ارتودنسی فک را ضروری می‌سازد.
در برخی موارد متقاضی ممکن است در فک پایین مسئله ناهنجاری نداشته باشد و تنها نیاز بوده تا فک بالا ارتودنسی انجام گیرد. در این صورت ارتودنتیست براکت را تنها در روی دندان‌های فک بالا قرار می‌دهد. بنابراین دندان پایین هیچ ارتودنسی که شامل بریس یا براکت شود، در برنمی‌گیرد.
ارتودنسی برای هر دو فک
اگر ارتودنسی برای هر دو فک نیاز باشد، پزشک ابتدا فک بالا را آغاز کرده و سپس به سراغ فک پایین می‌رود. بنابراین فک بالا اهمیت بالایی در بهبود ناهنجاری دارد.
درمان به روش ارتودنسی تک فک
در برخی موارد ممکن است پزشک تشخیص دهد فک بالا جلوتر از فک پایین است و باید تنها فک بالا را ارتودنسی کرد. اما در برخی مواقع نیز ممکن بوده شاهد ارتودنسی هر دو فک بالا و پایین باشیم. انجام ارتودنسی بسته به شدت ناهنجاری و نوع ناهنجاری فک و دندان بیمار است.
بنابراین بیمار بسته به ناهنجاری که در فک دارد، توصیه به انجام نوع خاصی از ارتودنسی می‌شود. البته در عمده مواقع، پزشک یا ارتودنتیست سعی بر ارتودنسی هردو فک داشته تا دو فک بالا و پایین در یک راستا قرار گیرند و ناهنجاری به حداقل برسد.
در بیشتر مواقع ارتودنسی از فک بالا آغاز شده و با گذشت زمان به فک پایین خواهد رسید. بنابراین ابتدا براکت روی دندان‌های بالا قرار می‌گیرند و سپس روی دندان پایین شاهد جای گرفتن براکت هستیم.
در سوی دیگر ارتودنسی برای بزرگسالان اگر جدی نباشد، مدت زمان کوتاه‌تری خواهد داشت و بدون هدگیر است.
ارتودنسی فک بالا چقدر طول میکشد؟
یکی از مهمترین عوامل تاثیرگذار در ارتودنسی یک بیمار، سن و شدت ناهنجاری است. یعنی هر چه سن بالاتر و ناهنجاری بیشتر باشد، طول درمان هم افزایش پیدا خواهد کرد و نباید انتظار داشت در مدت زمان کوتاهی شاهد درمان ناهنجاری باشیم.
ارتودنسی فک بالا در کودکان
در صورتی که بیمار سن کمی داشته و کودک محسوب شود، ارتودنسی با یک هدگیر انجام خواهد گرفت. هدگیر دستگاهی است که خارج از دهان قرار گرفته و به صورت متحرک است. البته برای این نوع درمان باید کودک و والدین همراهی کنند تا درمان در مدت زمان کوتاه و به خوبی انجام گیرد.
آیا براکت ثابت فقط برای بزرگسالان است؟
کمتر کسی پیدا می شود که با روش درمانی ناهنجاری فک و دندان ارتودنسی آشنا نباشد. مقوله‌ای که به کمک آن افراد مشکلات ناهنجارهای فکی و دندانی خود را طی طول درمانی برطرف می‌سازند.
همچنین باید به استفاده از براکت ثابت در این نوع ارتودنسی اشاره داشت. بنابراین عمدتا کودکان هستند که در ارتودنسی آنها براکت متحرک به کار گرفته می‌شود و برای بزرگسالان چنین چیزی در کار نیست.
پزشک متخصص یا همان ارتودنتیست اگر تشخیص دهد ناهنجاری فک بالا بسیار شدید است، حتی ممکن بوده فرد به جراحی فک هم کشانده شود تا علاوه بر ارتودنسی، برای برطرف سازی ناهنجاری، با جراحی این عارضه استخوانی به صورت کامل برطرف شود.
روش های مختلف ارتودنسی
روش‌های ارتودنسی ثابت یا متحرک، ارتودنسی دیمون، ارتودنسی شفاف، ارتودنسی لینگوال، ارتودنسی نامرئی، از جمله روش‌هایی هستند که امروزه با استفاده از براکت‌های مختلف، انجام می‌شوند که هر کدام تعرفه قیمتی جداگانه داشته و استفاده از هر یک برای درمان ارتودنسی با هزینه های خاص هر کدام تعیین می‌شود.
موارد مهم در ارتودنسی فک
اینکه دندان‌ها چه الگوی استخوانی دارند، در درمان اتودنسی تک فک یا فک بالا اهمیت بالایی دارد.
این نکته حائز اهمیت است که دندان‌های فک پایین در یک راستا قرار گرفته باشند و دچار ناهنجاری جدی نباشد؛ زیرا با عدم قرار گیری درست دندان فک پایین در کنار فک بالا، شدت ناهنجاری افزایش پیدا خواهد کرد. از این رو پزشک ارتودنتیست پیشنهاد خواهد کرد که ارتودنسی فک پایین هم انجام گیرد.
در اینصورت بدون ارتوندسی فک پایین، فرآیند درمانی فک بالا حتی اگر به بهترین شکل صورت گیرد، نتایج موردنظر را رقم نخواهد زد. بنابراین بهتر است به این نکته توجه داشته باشیم که ارتودنسی در قسمت فک رویی اگرچه در بیشتر مواقع زودتر از فک پایین انجام می‌گیرد،اما در مواقعی که ارتودنتیست نیاز بیند بایستی فک پایین را هم تحت درمان ارتودنسی قرار داد.
بنابراین اگر پزشک متخصص پس از بررسی تشخیص دهد فک پایین ناهنجاری خاصی ندارد، تنها به همان ارتودنسی فک در قسمت بالا دهان بسنده می‌کند. اما در صورت تشخیص، هر دو فک باید تحت درمان ارتودنسی قرار گیرند.
