آشنایی با تخصص های دندانپزشکی

برای کدام مشکل به کدام دندانپزشک مراجعه کنیم؟

در ابتدا شما باید بدانید گره مشکل شما به دست چه کسی باید باز شود. اکثر دندانپزشکانی که فقط دوره دندانپزشکی عمومی را گذرانده اند می توانند بسیاری از مشکلات مربوط به دهان و دندان شما را حل و فصل کنند .دندانپزشکان عمومی در بسیاری از موارد هم که در حیطه درمان آنها نیست بیماران را به متخصص مربوطه ارجاع می دهند .

آشنایی با مهمترین انواع تخصص دندانپزشکی

انواع تخصص دندانپزشکی که به رسمیت شناخته شده اند شامل 10 تخصص هستند که اسامی آن ها به قرار زیر است:

• متخصص ارتودنسی (ارتودنتیست)
• متخصص درمان ریشه (اندودانتیست)
• متخصص بیماری های دهان و تشخیص
• متخصص پروتزهای دندانی و ایمپلنت ( پروستودانتیست )
• متخصص دندانپزشکی کودکان (پودودنتیست)
• متخصص رادیولوژی دهان فک و صورت
• متخصص جراحی صورت و دهان و فک
• متخصص جراحی لثه و ایمپلنت ( پریودانتیست )
• متخصص دندانپزشکی ترمیمی و زیبایی
• متخصص آسیب شناسی دهان ، فک و صورت ( پاتولوژیست دهان ودندان )
• متخصص ارتودنسی (ارتودنتیست)

اجازه دهید که در ابتدا به معرفی تخصص ارتودنسی دندان و متخصص ارتودنتیست بپردازیم.  ارتودنسی یکی از مهمترین رشته های تخصصی در دندانپزشکی به شمار می آید . این رشته از اولین تخصص های معرفی شده دندانپزشکی است و در صدر تخصص های دندانپزشکی قرار گرفته است.

متخصص ارتودنسی طی چند دوره تخصصی را طی میکند؟

یک ارتودنتیست به جز دندانپزشکی عمومی، دوره  3 الی 4 ساله رزیدنتی را پشت سر گذاشته و قادر است جفت شدن نامناسب دندان ها را نسبت به هم  تصحیح کند . این امر ممکن است ناشی از موقعیت نادرست دندان ها و یا فک بالا و پایین نسبت به هم باشد .

انواع درمان ارتودنسی دندان

همچنین درمان های ارتودنسی ممکن است فقط موقعیت دندان ها را نسبت به هم تصحیح کند و یا باعث تغییر در الگوی رشد دو فک شود. درمان های ارتودنسی به دو دسته درمان با دستگاه های ثابت (ارتودنسی ثابت)  و درمان با دستگاه های متحرک (ارتودنسی متحرک) تقسیم می شوند . از طرفی / درمان های ارتودنسی به وسیله هارمونی و هماهنگی شکل ، اندازه و زیبایی دندان ها و تناسب بخشیدن با دیگر اجزای صورت می توانند به ایجاد ” لبخند زیبا ” برای افراد مختلف کمک کنند .

انواع دستگاه ارتودنسی

• بریس فلزی ثابت و معمولی
• سیستم ارتودنسی دیمون
• ارتودنسی لینگوال
• ارتودنسی سرامیکی با براکت های همرنگ دندان
• ارتودنسی نامرئی با الاینترها و اینویزیلاین ها
• نگهدارنده ها یا ریتینرها
• و ….

هرکدام از روش های بالا هزینه های خاص خودرا دارند برای مشاهده هزینه ارتودنسی دندان در سال 99 میتوانید روی لینک مشخص شده کلیک کنید و از جزئیات قیمت ها مطلع شوید.

متخصص درمان ریشه (اندودنتیست)

یک اندودنتیست در حقیقت متخصص درد در دندانپزشکی است. او به طور تخصصی با درمان ریشه و عصب کشی دندان های سخت سر و کار دارد .درمان مجدد دندان هایی که قبلا عصب کشی ناموفقی داشته اند، جراحی ریشه دندان ها، عصب کشی دندان های بیماران خاص و حساس، درد های پیچیده در ناحیه فک و صورت که احتمال می رود منشاء دندانی داشته باشد نیز از جمله وظایف متخصص درمان ریشه می باشد .

عوارض عدم مراجعه  به متخصص درمان ریشه دندان یا اندودنتیست

عوارض عدم درمان ریشه شامل مواردی چون آبسه، درد، عفونت شدید و در نهایت در صورت عدم درمان می تواند منجر به از دست دادن دندان شود .ایمپلنت نیز ازجمله وظایفی است که برعهده متخصص درمان ریشه یا اندودنتیست قرار گذاشته شده است .دوره تخصص در این رشته سه سال است .

متخصص بیماری های دهان و تشخیص

متخصص بیماری های دهان یا متخصص دندانپزشکی بیماری های دندان قادر است علائم، ناهنجاری ها و بیماری های بافت های نرم و سخت دهان را تشخیص داده و درمان کند و یکی از تخصص های دندانپزشکی است. رزیدنتی این رشته 3 سال است .

انواع بیماری های دهان و دندان کدامند؟

بیمارهای مربوط به حفره دهان و علائم بیماری های عمومی که بروز آن در ناحیه دهان است عبارتند از :

• سرطان دهان
• آفت کوچک
• بوی بد دهان
• تغییرات دهانی ناشی از افزایش سن
• گاز گرفتگی گونه و زخم های دهانی
• دندان قروچه
• تغییر رنگ بافت های دهان

متخصص دندانپزشکی ترمیمی و زیبایی

متخصص ترمیمی و زیبایی دندان می تواند طیف وسیعی از خدمات دندانپزشکی را انجام  دهد . ترمیم های پیشگیرانه  و محافظه کارانه، تامین زیبایی ظاهری دندان ها، ترمیم و بازسازی دندان های طبیعی، بلیچینگ یا سفید کردن دندان ها با استفاده از داروهای خاص، ترمیم تاج دندان با مواد همرنگ دندان، لامینت چینی و آمالگام در حیطه وظایف متخصص دندانپزشکی ترمیمی و زیبایی است . رزیدنتی این رشته نیز سه ساله است .

متخصص دندانپزشکی کودکان یا دندانپزشک اطفال

این تخصص دندانپزشکی همانطور که از نامش پیداست مربوط به پیشگیری و درمان بیماری های دهان و دندان کودکان می باشد و از تخصص های خاص دندانپزشکی است . مراقبت های ویژه از دوران نوزادی تا  کودکی  و حتی بلوغ، عادات مکیدن انگشت و پستانک، ترمیم دندان های شیری، روکش  دندان شیری، استفاده از فضا نگهدار در مواقعی که دندان شیری زودتر از موعد از دهان کودک خارج شده باشد. استفاده از مواد مسدود کننده شیارهای دندان به منظور مقاوم سازی دندان آسیای کودک در حیطه مسئولیت های متخصص دندانپزشکی کودکان می باشد.

همچنین متخصصین این رشته  بر روند رویش دندان های دائمی نظارت دارند و می توانند در صورت لزوم دندان های  کودک تحت بیهوشی را  در اتاق عمل درمان نمایند . دوره تخصص این رشته 3 سال می باشد .

متخصص بیماری های لثه (پریودنتیست)

تخصص پریودنتستری یکی دیگر از تخصص های دندانپزشکی است و متخصصین در این رشته پس از پایان دوران سه ساله تخصصی خود قادر هستند که علائم بیماری های لثه و بافت نگهدارنده دندان را به درستی تشخیص و آنرا درمان کنند .

جراحی لثه از مهمترین فعالیت های متخصص لثه است

تشخیص و درمان بیماری های مربوط به لثه در اثر بالا رفتن سن و  یا در اثر بیماری هایی مانند دیابت، جراحی افزایش طول تاج دندان، جراحی و پیوند لثه، در حیطه درمان یک پریودنتیست می باشد . عدم تشخیص و درمان به موقع این بیماری ها ممکن است باعث از بین رفتن دندان ها شود . همچنین جراحی پیوند استخوان فک و جراحی ایمپلنت نیز از تخصص های مربوط به پریودنتیست می باشد

متخصص رادیولوژی فک و صورت

هنگامی که شما  برای مشکل ناحیه فک و دهان و دندان تان به یک کلینیک مراجعه می کنید ، برای شروع درمان و قبل از هر اقدامی ابتدا دندانپزشک شما  به عکس های رادیوگرافی نیاز دارد. او به رادیو گرافی هایی از ناحیه دهان ، دندان و فک شما احتیاج دارد  .برای مثال زمانی که متخصص ارتودنسی طی جلسه ارزیابی دهان و دندان های شما را معاینه میکند نیاز به گرفتن تصاویر رادیولوژیک دارد. متخصص رادیولوژی فک و صورت می تواند با توجه به درخواست دندانپزشک شما رادیوگرافی های کوچک تک دندان ، چند دندان ( پری اپیکال ) سی تی اسکن های فک و صورت و MRI را در اختیار شما قرار بدهد . دوره تخصصی این رشته 3 سال است .

متخصص آسیب شناسی دهان، فک و صورت (پاتولوژیست)

فعالیت در این رشته شامل تحقیق و تشخیص ماهیت بیماری ها به وسیله معاینات کلینیکی ، رادیو گرافی ، بیوشیمی و … است .این متخصص دندانپزشکی بافت های خارج شده به وسیله جراحی را که از ناحیه فک و صورت بیماران را دریافت کرده و زیر میکرسکوپ در آزمایشگاه مشاهده می کنند و پس از تشخیص ماهیت، گزارش پاتولوژی را  برای همکاران جراح و دندانپزشک خود می فرستند .

گاهی نیز لازم است این شاغلین در تخصص دندانپزشکی آُیب شناسی هنگام خارج کردن بافت ها حین جراحی حضور داشته باشند .پاتولوژیست ها متخصصینی هستند که ارتباط مستقیمی با بیماران ندارند و تنها نمونه های ارسالی از طرف دندانپزشکان را مورد بررسی قرار می دهند .دوره رزیدنتی پاتولوژیست 3 سال است .

متخصص پروتزهای دندانی و ایمپلنت (پروستودانتیست)

متخصص پروتز دندانی و ایمپلنت دندان توانایی انجام انواع پروتزهای دندانی ، ایمپلنت دندانی ، فکی و صورتی و زیبایی را دارا می باشد .متخصص ایمپلنت و پروتز های دندانی به مباحث مربوط به انواع پروتزهای ثابت و متحرک و ایمپلنت های دندانی که خود به نوعی پروتز ثابت است می پردازد .پروتزها ی دندانی همواره جایگزین مناسبی برای دندان از دست رفته  می باشند .همچنین این پروتزها می توانند جایگزین قسمتی از فک که در اثر تصادف یا سرطان از بین رفته اند باشند .

مهمترین فعالیت ها متخصص ایمپلنت و پروتز چیست؟

این دوره تخصصی چهار ساله بوده و یک پروتزیست دندان  با مهارت کافی که دردوره  رزیدنتی خود کسب کرده است می تواند  درمان ها ی زیر را به طور تخصصی ارائه دهد :

پروتزهای ثابت مانند روکش های تمام سرامیک ( زیر کونیا ) ، روکش های فلز سرامیک روکش های تمام فلزی ( طلا و یا آلیاژها)

انواع درمان های ایمپلنت مانند ایمپلنت تک دندان و درمان های ایمپلنت پیچیده

درمان تخریب های شدید دندان و سایش شدید دندان ها ( دندان قروچه )

پروتزهای متحرک مانند دست دندان و پلاک های اکریلی و پارسیل کروم کبالت

پروتزهای پیچیده فک و صورت مانند پروتزهای صورت ، چشم ، گوش ، بینی

انواع اوردنچرها( دست دندان ) بر پایه ایمپلنت یا بر پایه دندان طبیعی

درمان دردهای مفصل گیجگاهی و صداههای آن

درمان هایی که به منظور زیبایی لبخند و با استفاده از لمینت یا لمینت بدون تراش یا روکش های فول سرام ( فاقد فلز ) انجام می شود .

علاوه بر تخصص هایی که ذکر شد شاخه های آکادمیک دیگری نیز هستند که اغلب مبتنی بر پژوهش می باشند . دانش آموختگان در این رشته ها بیشتر در حیطه صنعتی فعالیت کرده  و یا جزو اساتید دانشگاهی می باشند .

متخصص دندانپزشکی جامعه نگر

هدف از دندانپزشکی جامعه نگر آگاهی و ایجاد روش های پیشگیری و تمرین این روش ها در جامعه و آشنایی با سیستم ارائه خدمات بهداشتی و درمانی در کشور می باشد .

این متخصصین پس از پایان دوره دندانپزشکی عمومی دوره 3 ساله تخصص در این رشته را با موفقیت گذرانده و در این رشته فارغ التحصیل می شوند .دانش آموختگان این رشته به عنوان اساتید دانشگاهی اطلاعات لازم را به مجریان طرح آموزش می دهند . سپس مجریان آموزش دیده برای کودکان در مهد کودک ها و دبستان ها پرونده های بهداشتی تشکیل می دهند .

مهمترین اقدامات متخصص دندانپزشکی جامعه نگر

مواردی که این اساتید به مجریان طرح آموزش می دهند از این قبیل است :

• آموزش اجزاء دهان و دندان به طور کامل برای افراد بالای شش سال در مدارس
• برنامه ریزی برای مراقبت های بهداشتی در جامعه
• اهمیت دندان شیری
• نحوه نگهداری از دندان ها
• شیوه مسواک زدن صحیح
• گرفتن تست های غربالگری

مردم رشته های پزشکی را بیشتر از تخصص دندانپزشکی میشناسند

عموم جامعه کم و بیش با رشته های تخصصی پزشکی آشنایی دارند اما اغلب از تخصص های دندانپزشکی اطلاعات کافی ندارند .اکثر ما از انواع تخصص دندانپزشکی و شاخه های آن آگاهی نداریم. ما نمی دانیم کدام بیماران باید به وسیله کدام از این تخصص ها مداوا شوند . در این مطلب ما قصد داریم به طور خلاصه به معرفی انواع تخصص ها و متخصصین دندانپزشکی بپردازیم و همچنین به شما خواهیم گفت که درصورت داشتن چه مشکلاتی باید با کدام متخصص ملاقات داشته باشید.

دوره دندانپزشکی عمومی چند سال زمان می برد؟

دوره دندانپزشکی عمومی دوره ای شش ساله است که برخی از دندانپزشکان پس از پایان این مدت و در ادامه  در آزمون دوره های تخصصی پذیرش دستیار ( رزیدنت ) سه  تا پنج ساله شرکت کرده و بعد از قبولی در یکی از رشته های مربوطه متخصص می شوند   .

از دید وزارت بهداشت چه کسانی متخصص دندانپزشکی شناخته میشوند؟

در ایران متخصصین مورد تایید وزارت بهداشت و سازمان نظام پزشکی کلمه “متخصص” را در مهر طبابت خود قید می کنند . فلوشیب های تخصصی نیز به قبولی در آزمون ورودی  و گذراندن دوره 12 تا 18 ماهه نیاز دارند . متخصصین پس از گذراندن این دوره  و دارا بودن  بورد تخصصی رتبه علمی  معادل فوق تخصص دارند که در پروانه پزشکی آنها درج می شود .

تفاوت فلوشیب با تخصص در چیست؟

فلوشیب دوره آموزشی کوتاه مدت و محدود ی است که درزمینه تخصصی خاصی  برگزار می شود .این دوره ها  با طی مراحلی که مورد تایید وزارت بهداشت باشد پذیرش و اجرا می شود .  در حالی که دوره های تخصصی از طریق آزمون ورودی که مانند کنکور سراسری است برگزار می شود و مدت آن در اغلب رشته های دندانپزشکی دوره سه ساله ( در بعضی از رشته ها مثل جراحی فک وصورت بیشتر از سه سال ) می باشد  .

در رشته دندانپزشکی فوق تخصص نداریم

ناگفته نماند که در رشته دندانپزشکی برخلاف رشته های دیگر پزشکی دوره فوق تخصص نداریم .دانشنامه ” بورد تخصصی ” در رشته های دندانپزشکی معادل فوق تخصص می باشد   و بالاتر از تخصص دندانپزشکی است.

بورد تخصص یعنی چه؟

متخصصین رشته های دندانپزشکی پس از اخذ تخصص در یک آزمون جامع شرکت کرده و بعد از قبولی در آزمون حائز دانشنامه یا گواهی بورد تخصصی خواهند شد .همچنین افرادی که دارای بورد تخصصی هستند مجاز می باشند که به عنوان هیئت علمی در دانشگاه ها تدریس کنند .