دندان عقل نهفته چیست، جراحی و کشیدن دندان عقل

دندان عقل که به آن “دندان سوم مولر” هم گفته می‌شود به اندازه دندان‌های دیگر مهم است اما در هنگام درآمدن (رشد از درون بافت لثه) با مشکلاتی مواجه می‌شود. از آنجا که دندان عقل آخرین دندانی است که در سنین 17 تا 21 سالگی در می‌آید، فضای کافی برای رشد آن در دهان وجود ندارد.

در نتیجه، دندان عقل به صورت کج در می‌آید، یا فقط قسمتی از آن در می‌آید و یا در لثه گیر می‌کند (دندان عقل نهفته) منجر به ایجاد درد، عفونت و تورم لثه و صورت می‌شود. در صورت بروز هر یک از مشکلات ذکرشده، دندانپزشک کشیدن دندان عقل را ضروری خواهد دانست. در ادامه با مجله ارتودنتیست همراه باشید.

مشکلات دندان عقل

دندان عقل آخرین دندان مولر است که در می‌آید (لثه را به سمت بالا فشار می‌دهد تا از آن بیرون بیاید) و عموماً در اواخر نوجوانی و حدود سنین بیست سالگی شروع به رشد می‌کند. معمولاً در زمانی که دندان عقل شروع به رشد می‌کند در دهان فضای کافی برای در آمدن آن وجود ندارد و باعث ایجاد مشکلات و عوارضی می‌شود که برخی از آنها عبارتند از:

• آسیب به دندان‌های اطراف و استخوان
• نامرتب شدن دندان‌ها
• عفونت
• دندان عقل نهفته
• سر درد

درد

کیست یا تومورهای فکی خوش‌خیم نیز از دیگر مشکلاتی است که دندان عقل نهفته به همراه دارد.

کشیدن دندان عقل

کشیدن دندان عقل که عمل جراحی متفاوتی نسبت به کشیدن دندان‌های دیگر است بر رشد آن ترجیح داده می‌شود. بعضی از دندانپزشکان عمومی مهارت لازم برای کشیدن دندان عقل نهفته یا رشد نکرده را دارند که بسیاری از بیماران در هنگام نیاز به خدمات جراحی دندان می‌توانند به آنها مراجعه نمایند. در واقع، بسیاری از بیماران ترجیح می‌دهند که در هنگام عمل به خواب رفته یا دندان آنها کاملاً بی حس شود. به همین دلیل دندانپزشکان برای کشیدن دندان عقل باید مجهز به تجهیزات و مهارت‌های لازم برای بی حس کردن دندان یا بیهوشی عمومی بیمار باشند.

جراحی دندان عقل نهفته

برخی از دندان‌های عقل نهفته نیازی به عمل جراحی ندارند اما در برخی از موارد هم دندان باید توسط یک دندانپزشک یا یک جراح تحت یک عمل جراحی سرپایی کشیده شود. متناسب با وخامت اوضاع دندان، از بیحسی موضعی یا بیهوشی عمومی استفاده می‌شود. در این عمل ابتدا یک شکاف در ناحیه دندان عقل نهفته ایجاد شده و استخوانی که روی دندان را پوشانده قبل از کشیدن خود دندان برداشته می‌شود. سپس محل شکاف، بخیه شده و محل خالی دندان کشیده شده پانسمان می‌شود.

اگر دندان عقل بسیار بزرگ باشد یا به صورت زاویه‌دار رشد کرده باشد به طوری که نتوان آن را به صورت یکپارچه و یکجا کشید آنگاه دندانپزشک دندان را به وسیله دریل به تکه‌های کوچک تبدیل کرده و آنها را می‌کشد. اگر دندان عقل عفونت کرده باشد عمل جراحی به تعویق می­افتد. در این موارد معمولاً دندانپزشک آنتی بیوتیک تجویز کرده و یک هفته تا ده روز صبر می‌کند و سپس عمل جراحی کشیدن دندان عقل را انجام می‌دهد.

پس از عمل جراحی

پس از کشیدن دندان عقل، بیمار با دستورالعملی در مورد اصلاحات رژیم غذایی و موارد دیگر به خانه فرستاده می‌شود تا بتواند درد وضعیتی و تورم ناشی از این عمل را مدیریت نماید.

در صورت بروز هرگونه عارضه وضعیتی بیمار باید بلافاصله به دندانپزشک مراجعه نماید.

به ندرت پس از کشیدن دندان عقل مشکلات و عوارضی پیش می‌آید اما خشکی محل دندان کشیده شده شیوع نسبتاً زیادی دارد و حدود 5 تا 10 درصد از بیماران به آن مبتلا می‌شوند.

خشکی محل دندان کشیده شده غالباً باعث درد و تورم می‌شود و دندانپزشک آن را با پانسمان‌های آرام بخش درمان می‌کند. تقریباً همیشه پس از یک دوره چند روزه این عارضه بهبود می‌یابد.

بیهوشی ممکن است در برخی افراد حالت تهوع ایجاد کند. هر فردی ممکن است در 24 تا 48 ساعت اول پس از کشیدن دندان عقل کم یا زیاد دچار این حالت شوند. در روزهای اول بیماران باید غذاهای سبک بخورند و به مرور و پس از چند روز می‌توانند غذاهای معمول خود را تناول کنند.

خطرات احتمالی

برخی از خطرات احتمالی کشیدن دندان عقل و البته نه همه آنها عبارتند از:

• درد
• خونریزی
• تورم
• باز بودن مدام سینوس‌ها
• بیحسی لب پایینی

دندانپزشکان به معایب نگه داشتن دندان عقل در دهان واقف هستند برخی از این معایب عبارتند از انتقال دندان‌های اطراف، درد در فک و اختلال در عملکرد طبیعی سینوس‌ها. به هر حال تصمیم گیری در مورد کشیدن دندان عقل تصمیمی است که دندانپزشک باید در مورد آن نظر دهد.

مراقبت‌ها

• دوران بهبود پس از کشیدن دندان عقل بین 5 تا 7 روز بوده و لثه نیز در مدت سه تا چهار هفته به طور کامل التیام می‌یابد. اگر در هنگام کشیدن دندان عقل فک آسیب دید احتمالاً شش ماه طول خواهد کشید تا شرایط بهبود یابد. پس از کشیدن دندان عقل حفظ بهداشت دهان و دندان از اهمیت زیادی برخوردار است و باید موارد و توصیه‌های زیر مورد توجه قرار گیرد:
• تا 24 ساعت پس از کشیدن دندان عقل از شستن دهان خود خودداری کنید.
• تا دو روز پس از کشیدن دندان عقل از غذاهای نرم و مایعات استفاده کنید (شیر، بستنی، سیب‌زمینی پخته و پودینگ) و به مرور غذاهایی که به راحتی جویده می‌شوند را به برنامه غذایی خود اضافه کنید. غذا را با دندان‌هایی که از محل دندان کشیده شده فاصله دارند بجوید.
• مانند قبل از مسواک و نخ دندان استفاده کنید اما از مسواک زدن و کشیدن نخ دندان نزدیک محل دندان کشیده شده اجتناب کنید.
• از 24 ساعت بعد از کشیدن دندان عقل، در هنگام خواب و پس از غذا خوردن به آرامی محل آن را با آب نمک گرم بشورید (نصف قاشق چای‌خوری نمک در یک فنجان آب). این کار را حداقل به مدت 5 روز پس از کشیدن دندان عقل ادامه دهید.
• به محض کشیدن دندان عقل باید اقدامات لازم را برای اطمینان از بهبود سریع دهان خود انجام دهید.
• در 24 ساعت اولیه پس از کشیدن دندان عقل انتظار خونریزی می‌رود. برای کنترل خونریزی یک گاز استریل در محل دندان کشیده شده قرار داده و به مدت 45 دقیقه آن را با دندان‌های خود محکم نگه دارید تا خونریزی متوقف شود.
• استفاده از یک چای کیسه‌ای نیز می‌تواند به عنوان جایگزین گاز استریل به کار برده شود و چون اسید تانیک هم دارد به انعقاد خونریزی کمک می‌کند. اگر خونریزی شدید برای مدت طولانی ادامه یافت با دندانپزشک یا جراح دندان خود تماس بگیرید.
• اگر دندان عقل شما نهفته بود و به کمک عمل جراحی از داخل لثه خارج شد باید محل آن پس از عمل بخیه شود.
• پس از کشیدن دندان عقل ممکن است صورت متورم شود. برای از بین بردن تورم یک تکه یخ را در پارچه‌ای پیچیده و روی صورت در ناحیه متورم شده قرار دهید.
• برای کاهش درد و احساس ناراحتی ناشی از کشیدن دندان عقل می‌توانید از مسکن‌های بدون نیاز به نسخه مثل ایبوپروفن و استامینوفن استفاده کنید. دندانپزشک هم ممکن است برای کاهش درد مسکن‌هایی برای شما تجویز نماید. قبل از کشیدن دندان عقل آنتی بیوتیک هم تجویز می‌شود تا هرگونه عفونت را در ناحیه اطراف دندان از بین ببرد. برای پیشگیری از عفونت پس از کشیدن دندان ادامه مصرف برخی داروها ضروری است.

هزینه

هزینه کشیدن دندان عقل به عوامل مختلفی بستگی دارد که برخی از آنها عبارتند از:

• میزان تجربه دندانپزشک
• محل مطب دندانپزشک
• نوع بیمه درمانی بیمار
• گستردگی عمل جراحی کشیدن دندان

این هزینه‌ها شامل هزینه‌های بیهوشی، عکس‌برداری به کمک اشعه ایکس، عمل‌های دهانی و دندانی دیگر یا عمل‌های دندان‌ها و اعصاب اطراف دندان عقل نمی‌شود. هزینه کشیدن دندان عقل نهفته بسیار بیشتر از هزینه‌های کشیدن دندان عقلی است که از لثه بیرون آمده است.

متناسب با نوع بیمه‌ای که شما استفاده می‌کنید، برخی شرکت‌های بیمه‌گر 15 تا 50 درصد هزینه‌های کلی کشیدن دندان عقل را متقبل می‌شوند.